عید فطر در اهواز: "معایده" به سبک زرگانی‌ها

ایوب عیدی زاده (زرگانی) - عید سعید فطر در میان مردم عرب اهواز به ویژه اعضای خانواده بزرگ زرگان، از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است. هر ساله، در این روز، اهالی منطقه با سنت دیرینه معایده (عیددیدنی عید فطر) همراه می‌شوند و با دید و بازدید دسته جمعی و تبریک عید به یکدیگر روز را آغاز می‌کنند.

آیین سنتی «معایده» از صبح روز عید با اقامه نماز در مساجد آغاز و با دید و بازدید برای روزهای متمادی ادامه می‌یابد.

معایده در میان اهالی زرگان به شکل خاص و متفاوتی انجام می شود. در روز اول عید فطر، شیخ به همراه خانواده‌اش بعد از تبریک عید به یکدیگر، به استقبال اهالی محله رفته و سراسر روز را به دید و بازدید و عیددیدنی و تبریک عید می‌گذراند.

در روز دوم، معایده به اوج خود می‌رسد. در این روز، تمامی خانواده‌های زرگانی از شهرها و روستاهای مختلف استان خوزستان به نزد خانواده بزرگ زرگان در مضیف «بیت قسملی» و «بیت سچم» و مضیف‌های دیگر این خانواده گرد هم می‌آیند. در اینجا، تبریکات از جمله «عيدكم امبارك و ايامكم سعيدة» (عیدتان مبارک و روزهایتان خوش) شنیده می‌شود و فضای شاد عید به وضوح قابل لمس می‌شود.

طبق سنت دیرینه هر دو خانواده بزرگ، یعنی بیت قسملی و بیت سچم، تمام حاضرین را به صرف نهار دعوت کرده و از مهمانان خود پذیرایی می‌کنند. این دورهمی نه تنها فرصتی برای تجدید دوستی‌ها و ایجاد صله‌ محبت‌ بین افراد می‌شود، بلکه به تقویت پیوندهای اجتماعی میان اعضای این خانواده‌ی بزرگ نیز می‌انجامد.

در روز سوم عید، شیوخ زرگان به همراه خانواده و عده‌ی از بزرگان منطقه به سمت خواستگاه زیست‌شان در نواحی شرقی اهواز «زرگان بیت محارب، الثدین، البصره، بیت ملوح، آلبو فاضل» می‌روند و این سنت دید و بازدید در این منطقه تا آخر شب ادامه می‌یابد. این پیوندها در این روز بیشتر از همیشه نمایان می‌شود و همبستگی مردمی را به طور عینی به نمایش می‌گذارد.

سرانجام، در روز چهارم عید، تمام خانواده‌های بیت قسملی و بیت سچم به سمت غرب اهواز «کوت عبدالله، کارون، دارخوین، شادگان، آبادان» حرکت کرده و عید دیدنی را در آن‌جا به پایان می‌رسانند.

این مراسم معایده نهایی نه تنها نشانگر احترام به سنت‌هاست، بلکه بر اهمیت روابط خانوادگی و دوستی میان خانواده‌های بزرگ زرگان تأکید دارد. چنین برنامه‌هایی نشان‌دهنده فرهنگی غنی و پرشور است که نسل به نسل منتقل می‌شود و همواره به یاد ماندنی باقی می‌ماند. این جشن‌های معایده یا عید دیدنی عید فطر، فضایی از همدلی، محبت و همکاری را در بین مردم ایجاد می‌کند که در جاهای دیگر بیشتر و به شکل دیگری مشاهده می‌شود.
به واقع، این سنت‌ها و آیین‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی و اجتماعی مردم زرگان و جامعه عرب اهواز را تشکیل می‌دهند.